WOLONTARIAT

 STRESZCZENIE.

      Program „Wolontariat” realizowany w Zakładzie Poprawczym w Sadowicach ma wspierać rozwój osobisty wychowanków poprzez wykonywanie prac charytatywnych. Działania podejmowane w zakresie programu są prowadzone w różnych projektach, jednak wszystkie one mają zasadnicze uwarunkowanie – niesienie bezinteresownej, nieodpłatnej pomocy potrzebującym.

Realizatorzy:

• wychowawcy i pedagodzy zatrudnieni w Zakładzie Poprawczym w Sadowicach, często angażujący się w działania wolontariatu lub opiekę podczas tych zajęć nad wychowankami w czasie wolnym od pracy.
• wychowankowie Zakładu Poprawczego w Sadowicach wyrażający chęć uczestnictwa w projekcie.

Wstęp.

      Program „Wolontariat” realizowany w Zakładzie Poprawczym w Sadowicach ma wspierać rozwój osobisty wychowanków poprzez wykonywanie prac charytatywnych. Działania podejmowane w zakresie programu są prowadzone w różnych projektach, jednak wszystkie one mają zasadnicze uwarunkowanie – niesienie bezinteresownej, nieodpłatnej pomocy potrzebującym.

Pomysł na bezinteresowną formę działalności wychowanków Zakładu Poprawczego narodził się w odpowiedzi na pytania:

- Czy praca na rzecz innych (całkowicie za darmo) jest w stanie pomóc człowiekowi w jego rozwoju osobistym? Czy jest w stanie go rozwinąć w sensie duchowym i emocjonalnym?
Ile ma to wspólnego z resocjalizacją wychowanka? Czy praca na rzecz innych także stymuluje rozwój osobisty, a może koncentracja na potrzebach innych ludzi rodzi tylko niepotrzebnie frustracje i skojarzenia z własnym losem i biedą?

      Próbując odpowiedzieć na te pytania oraz zachęcając wychowanków Zakładu do podjęcia działalności charytatywnej autorzy i realizatorzy programu korzystali ze swoich wieloletnich doświadczeń w zakresie niesienia bezinteresownej pomocy, dzięki którym wiedzieli, że wychowankowie tutejszej placówki mogą z  powodzeniem pomagać osobom, które z jakichś względów tej pomocy potrzebują.

       Twórcy i realizatorzy dzieła wolontariatu kierują się ideą ofiarowywania dobrowolnej, bezpłatnej pomocy w postaci wykonywania niezbędnych, przydatnych czynności, prac, opieki i podejmowania innych działań. Taką też ideę pracy wolontariatu propagowali i propagują wśród wychowanków Zakładu Poprawczego zainteresowanym włączeniem się w działalność opisywanego programu.

Jeden z projektów wolontariatu – „Chcę pomagać” został stworzony z myślą o osobach niepełnosprawnych – zarówno dzieciach, jak i dorosłych, a także o osobach samotnych przebywających w świetlicach środowiskowych. W zakresie realizacji uwzględniono także pomoc w Kuchni Charytatywnej przy Klasztorze Franciszkanów we Wrocławiu. Program był realizowany przez grupę wychowanków Zakładu Poprawczego w Sadowicach mieszkających w hostelu.

        W zakresie innych prac wolontariatu podejmuje się także współpracę z organizacjami realizującymi zadania w obszarze pomocy społecznej (miejsc stałego pobytu dla osób z niepełnosprawnością intelektualną) oraz profilaktyki społecznej (świetlice środowiskowe). Adresatami działań wolontariatu są ponadto organizacje pozarządowe w zakresie prowadzonej przez nie działalności pożytku publicznego, organy administracji publicznej i jednostki organizacyjne podległe tym organom (z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej) oraz podmioty lecznicze w ramach prowadzonej przez nie działalności leczniczej.

Program ma swoje umocowanie w Ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. 2014, poz. 1118 ze zm.).

Cele projektu.

Cele wdrażanego projektu były postrzegane wielokierunkowo, a do najważniejszych zaliczono:

• uwrażliwianie wychowanków na potrzeby ludzi ubogich, chorych i cierpiących,
• pogłębianie świadomości o obowiązku i możliwości niesienia pomocy bliźnim,
• rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności za siebie i innych,
• zachęcanie wychowanków do twórczego i pomysłowego działania w różnych dziedzinach życia i ludzkiej aktywności,
• wdrożenie do „dobrego przeżywania” codzienności, trudności życia, budowania nadziei, odczuwania satysfakcji z podejmowanych działań i wysiłków zwieńczonych sukcesem rzetelnie wykonanej pracy,
• (w hostelu) kształtowanie postawy odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu rodziny, grupy koleżeńskiej, społeczeństwa,
• zaszczepianie, kształtowanie i rozwijanie postaw prospołecznych przy rozwiązywaniu trudnych problemów dzisiejszego świata: głodu, chorób, cierpienia, w tym z powodu uzależnień, osamotnienia, biedy,
• integrację grupy wychowanków, także z wychowawcami i opiekunami grup wolontariackich w poszczególnych ośrodkach.

W celach resocjalizacyjnych uwzględniono szczególnie:

• eliminację przejawów „drugiego życia”,
• przeciwdziałanie niewłaściwemu słownictwu, wulgaryzmom,
• tworzenie pozytywnych więzi interpersonalnych (koleżeństwa, przyjaźni),
• uczenie przyjmowania określonych ról społecznych (przewodnika, organizatora),
• nabywanie kompetencji odmiennych od dotychczas przyjmowanych,
• zdobywanie umiejętności poruszania się w środowisku otwartym.

Metody realizacji.

W pracy wolontariatu realizowane są zarówno:
- spotkania i rozmowy wychowanków Zakładu z opiekunami, przedstawicielami poszczególnych instytucji i ośrodków, zapoznające naszych podopiecznych z charakterem podejmowanych działań i oczekiwanych rezultatów, przedstawiające zapotrzebowanie danego ośrodka oraz stwarzające okazję na zapoznanie się z jego specyfiką,

- jak również zlecone działania, ze szczególnym uwzględnieniem prac porządkowych, remontowych, drobnych prac konserwatorskich, prac pomocowych (np.: przy przygotowywaniu paczek, czytaniu prasy/książek, dotrzymywaniu towarzystwa i innych).

Formy realizacji.

       Formy realizacji zadań wolontariatu każdorazowo zależą od zapotrzebowania zgłaszanego przez instytucje i możliwości zaangażowania i sprostania oczekiwaniom naszych wychowanków. Ze względu na specyfikę Zakładu Poprawczego w Sadowicach (zakład resocjalizacyjno-rewalidacyjny), do naszej placówki kierowani są chłopcy w wieku między 13 a 21 rokiem życia ze stwierdzoną niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim lub umiarkowanym, którzy nie wszystkie czynności i działania są w stanie podejmować i realizować.

Jednakże dzięki posiadanym i doskonalonym podczas kursów zawodowych umiejętnościom, w zakresie prac porządkowych i remontowych wychowankowie-ochotnicy z Zakładu Poprawczego w Sadowicach wielokrotnie podejmowali się prac na rzecz:

• Sanktuarium Matki Bożej Wambierzyckiej Królowej Rodzin, pomagając zarówno przy pracach w uprzątaniu liści, grabieniu trawy, wycince drzew, zabezpieczaniu ławek przed zimą, czy sprzątaniu kapliczek na Kalwarii Wambierzyckiej,
• Wrocławskiego Hospicjum Dziecięcego, wspomagając w pracach remontowych,
• Wrocławskiego Hospicjum Ojców Bonifratrów, w którym – na podstawie zawartego porozumienia partnerskiego – wychowankowie ZP uprzątali tereny zielone, malowali pokoje mieszkalne hospicjum, wykonywali drobne prace remontowe (np.: uzupełnianie tynków), malowali korytarze i klatki schodowe,
• Zgromadzenia Zakonnego Sióstr Szkolnych De Notre Dame, oczyszczając ogród ze starych korzeni drzew, karczując krzaki, usuwając gruz, przygotowując teren pod przyszłe funkcje rekreacyjne.
• Kuchni Charytatywnej Ojców Franciszkanów we Wrocławiu,
• Fundacji L’Arche dla osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną,
• innych ośrodków.

Osiągane efekty i ewaluacja.

       Program wolontariatu ma charakter działań dobrowolnych, ochotniczych i bezinteresownych. Wychowankowie, którzy zgłaszają chęć udziału w planowanych akcjach pomocowych są przed dopuszczeniem do realizacji weryfikowani, gdyż nie zawsze, pomimo chęci, w takich działaniach mogą brać udział, np.: w sytuacji zastosowania środków dyscyplinarnych, które ograniczają możliwość opuszczania Zakładu przez określony czas.

Postawa wychowanków podczas prac na rzecz wolontariatu zasługuje na najwyższą pochwałę: z ochotą zgłaszają się do pomocy, pracują z zaangażowaniem, bezkonfliktowo, kulturalnie, dzieląc się zadaniami, pracując w zespołach. Takie działania pozwalają na dodatkowy trening umiejętności – np.: praktyczne wykorzystanie i doszkolenie umiejętności zawodowych, pracy w zespole, kontaktów interpersonalnych, funkcjonowania w środowisku zewnętrznym, wykonywania różnych prac oraz oceniania ich efektów z potencjalnym pracodawcą.

Uczą się także, że nie każda praca musi być wykonana za określoną gratyfikację. Doświadczają życzliwości ludzi, dla których pracują „za darmo”. Wykonując swoje prace chłopcy mają poczucie, że biorą udział w wartościowym przedsięwzięciu, które wspiera innych – bardziej potrzebujących. Podopieczni często sami dopytują się kiedy znów będą mogli pojechać i bardziej się przykładają pracując.

Dla wychowanków, którzy angażują się w regularną pomoc w wybranych ośrodkach, prace wolontariackie stanowią dodatkowy motywator zewnętrzny do zachowywania właściwej postawy i dbałości o należne zachowanie na co dzień.

       Warto dodać, iż współpraca z Sanktuarium Wambierzyckim często wiąże się z nawet tygodniowym pobytem wolontariuszy wraz z opiekunami w Wambierzycach. W tym czasie wychowankowie oprócz wykonywania swojej pracy mają też możliwość spędzić czas na wędrówce po górach, chodzą do kina, na basen, a czasem uczestniczą w rekolekcjach organizowanych przez ojców franciszkanów lub rozgrywają z nimi mecze piłki nożnej.