Dogoterapia jest jedną z niekonwencjonalnych metod pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną, wspomagającą rozwój umysłowy, fizyczny i emocjonalny. Dotychczasowe badania wykazały, że w czasie kynoterapii naturalna spontaniczność i radość psa pozwalają dziecku/osobie dorosłej odczuć satysfakcję z wykonywanych przez nie zadań, a nade wszystko mobilizują je do podejmowania nowych wyzwań. Przytaczając słowa B. Kulisiewicz [B. Kulisiewicz, Witaj Piesku! Dogoterapia we wspomaganiu rozwoju dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2007] można podać co najmniej pięć powodów, dla których warto prowadzić terapię wychowanków zakładu poprawczego z udziałem psa:
- pies nie ocenia – pies akceptuje. Nie zwraca uwagi na niedoskonałości wyglądu, mowy czy ruchów naszych wychowanków. Akceptuje wszystkie nastroje i emocje chłopców, zawsze „wysłucha i nie skrytykuje”.
- pies nie wyznacza reguł i granic – oczekuje i reaguje na każdą próbę nawiązania kontaktu przez chłopców i na każdy sygnał do zabawy. Pies pozwala realizować spontaniczne pomysły. Zwraca uwagę na to, co wychowanek mówi lub robi.
- pies nie oczekuje – pies daje – daje się pogłaskać, przytulić, niczego nie przyrzeka ale wszystko spełnia.
- pies nie zabrania – pies pozwala – pozwala zaglądać sobie do ucha, odbierać sobie zabawki. Nie mówi: „bądź grzeczny!”, nie prosi o spokój, nie wydaje poleceń, nie okazuje wychowankom zniecierpliwienia.
- pies nie stawia warunków – pies kocha wszystkich bezwarunkowo – niezależnie od tego czy chłopcy odniosą sukces czy porażkę, od pyska do ogona pokazuje, że chce być z nimi na dobre i na złe.
Biorąc pod uwagę specyfikę zakładu poprawczego w Sadowicach, przeprowadzane zajęcia mają następujący charakter:
- AAA (Animal Assistant Activity) – zajęcia typu AAA charakteryzują się: spontanicznością, brakiem scenariusza oraz metodyki. Polegają na nawiązaniu tak zwanej „nici sympatii” między wychowankiem, terapeutą i psem. Ćwiczenia mają na celu przyzwyczajenie do odpowiedniego kontaktu z psem.
- AAE (Animal Assistant Education) – zajęcia tego typu mają na celu usprawnienie sfery intelektualnej i poznawczej wychowanka. Pies pełni funkcję tak zwanej „pomocy naukowej”.
- AAT (Animal Assistant Therapy) – pies jest tu integralną częścią procesu usprawniania podopiecznych. AAT jest planowana a jej celem jest spowodowanie poprawy w fizycznym, społecznym, emocjonalnym i poznawczym funkcjonowaniu wychowanków.
Cel główny:
Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych oraz doskonalenie umiejętności szkolnych.
Cele szczegółowe programu:
- Rozwijanie zdolności empatii
- Nauka wychowywania innej istoty
- Budowanie relacji wzajemnego zaufania
- Rozwijanie interakcji pomiędzy uczestnikami zajęć
- Rozwijanie chęci brania udziału w zajęciach
- Polepszanie pamięci krótko i długotrwałej
- Podnoszenie poziomu pewności siebie
- Obniżanie lęku
- Obniżanie poczucia samotności
- Eliminowanie stresu i napięć emocjonalnych
- Stwarzanie okazji do odnoszenia sukcesu
- Wzbogacanie słownika czynnego i biernego
- Praca nad poprawnością ustnych i pisemnych wypowiedzi
- Doskonalenie pamięci i spostrzegawczości wzrokowej
- Usprawnienie techniki czytania i pisania
- Ćwiczenia w rozumieniu czytanej treści
Forma zajęć:
Zajęcia odbywają się w warsztatach szkolnych w Zakładzie Poprawczym w Sadowicach w ramach terapii zajęciowej, raz w tygodniu. Chłopcy pracują w grupie oraz indywidualnie.
Osiągane efekty:
Wychowankowie bardzo chętnie uczestniczą w proponowanych zajęciach. Obecność psa powoduje, że chętniej wykonują zadania, chcą się uczyć dotychczas nieznanych, trudnych rzeczy. Poprzez kontakt z psem doświadczają coraz to nowych własnych możliwości. Uczą się, jaki sposób odnoszenia się do siebie nawzajem oraz do psa pozostającego pod ich opieką jest prawidłowy. Przestrzegają ustalonych norm i zasad społecznych. Stają się bardziej wrażliwi, cierpliwi i wyrozumiali. Opieka nad psem wyrabia w nich poczucie odpowiedzialności i sumienności. Możliwość pracy z psem działa na wychowanków motywująco, ponieważ: Pies nie ocenia – on akceptuje, pies nie oczekuje – on daje, pies nie stawia warunków – on kocha wszystkich bezwarunkowo.
