STRESZCZENIE:
"Jesteśmy sobie potrzebni" to sztandarowy program, który opiera się na wieloletniej współpracy Zakładu Poprawczego w Sadowicach z Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym i Niepublicznym Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym w Jaszkotlu, dla dzieci niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie.
W tym programie realizuje się szereg zajęć i imprez o charakterze integracyjnym i edukacyjnym. Odbywają się one na terenie Zakładu Poprawczego, Ośrodka w Jaszkotlu oraz w formie wycieczek terenowych, spacerów, zabaw sportowych i innych.
Pod opieką wychowawców i pedagogów wychowankowie Zakładu Poprawczego uczą się bezinteresownie pomagać chorym dzieciom i ich opiekunom.
Wstęp.
Program oddziaływań wychowawczych pt. "Jesteśmy sobie potrzebni" był pierwszym tego typu, funkcjonującym w polskich zakładach poprawczych. Początki jego działalności w ZP w Sadowicach datuje się na rok 2001. Program opiera się na współpracy ze Specjalnym Ośrodkiem Szkolno - Wychowawczym w Jaszkotlu. W placówce tej przebywa około pięćdziesięciorga dzieci o różnym poziomie niepełnosprawności fizycznej i intelektualnej. Zakładamy, iż kontakt wychowanków Zakładu Poprawczego z dziećmi niepełnosprawnymi, oparty na planowym i metodycznym działaniu, może poruszyć ukryte w nich pozytywne strony osobowości, wywołać głębokie, najbardziej ludzkie uczucia, oraz doprowadzić jednocześnie do pożądanych zmian w sposobie postrzegania świata i systemu wartości.
Analiza dokumentacji wychowanków naszej placówki wskazuje, iż w ogromnej większości wzrastali oni w środowiskach patogennych, nie zaspokajających podstawowych potrzeb bezpieczeństwa, przynależności, akceptacji. Wadliwa socjalizacja pierwotna, nabywanie od wczesnego dzieciństwa patologicznych wzorców zaspokajania potrzeb, to w wielu przypadkach najogólniejsze przyczyny postępującego wykolejenia społecznego. Wykolejenie to przejawia się min. w specyficznym, z założenia nieufnym lub wręcz wrogim stosunku do drugiego człowieka. Postrzeganie innych, jak też otaczającego świata, nacechowane jest niejednokrotnie elementami ostrej rywalizacji, w której zwycięża najsilniejszy, najsprytniejszy. Dlatego też, tak doniosłe wydaje się uświadomienie wychowankom Zakładu Poprawczego wartości tkwiących w drugim człowieku. Wstrząs, jaki towarzyszy spotkaniu z osobą niepełnosprawną intelektualnie i fizycznie, odkrycie tkwiącego w niej potencjału pozytywnych uczuć, przyjaźni, dotknięcie własnych słabości i ograniczeń, to najbardziej istotne "momenty wychowawcze", które - mamy nadzieję - zaistnieją podczas realizacji niniejszego programu.
Głównym celem programu jest wyrabianie i kształtowanie postawy wrażliwości i tolerancji wobec innych ludzi.
Cele szczegółowe:
- zapoznanie z sytuacją dzieci niepełnosprawnych, uwrażliwienie na potrzeby innych ludzi
- wskazywanie na potrzebę niesienia pomocy i płynącej z tego satysfakcji, uświadomienie własnych możliwości i ograniczeń
- eliminowanie postaw związanych z przedmiotowym traktowaniem innych
i siebie, uświadomienie wartości i walorów kontaktu z drugim człowiekiem - wzmacnianie szacunku dla zdrowia
- tworzenie atmosfery bezpieczeństwa i zaufania, redukowanie poczucia odrzucenia
- kształtowanie poszanowania godności własnego ciała oraz eliminowanie instrumentalnego traktowania ciała ludzkiego
- wzmacnianie poczucia własnej wartości, refleksji nad własnymi postawami pogłębianie świadomości własnych przeżyć i ich wpływu na zachowanie rozwijanie uczuć wyższych
- rozwijanie poczucia odpowiedzialności za własne zachowanie
- dostarczenie wiadomości na temat psychiczno - emocjonalnego funkcjonowania człowieka
- rozwijanie wrażliwości na przeżycia innych osób
Środowisko oddziaływań wychowawczych:
Wychowankowie Niepublicznego Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego im. Jana Pawła II przy ZOL dla Dzieci w Jaszkotlu oraz wychowankowie Zakładu Poprawczego w Sadowicach.
Planowane zadania i formy ich realizacji:
- Przygotowanie wychowanków Zakładu Poprawczego do pozytywnego odbioru dziecka z niepełnosprawnością poprzez:
- rozmowy z pracownikami zakładu prowadzącymi projekt,
- spotkanie z terapeutą z Jaszkotla,
- prezentacja dotychczasowych osiągnięć, szczególnie wystaw i fotogalerii.
- Pomoc przy organizacji zajęć i imprez odbywających się w Ośrodku w Jaszkotlu.
- Zapraszanie dzieci na imprezy organizowane z Zakładzie Poprawczym w Sadowicach.
- Przygotowanie i realizacja wspólnych działań i imprez poza terenami Ośrodka i Zakładu:
- Wycieczki
- Spacery
- Zabawy sportowe
- Prace pomocnicze realizowane przez wychowanków Zakładu na rzecz dzieci z Jaszkotla.
Formy ewaluacji:
- obserwacje wychowanków podczas zajęć
- rozmowy kierowane z wychowankami uczestniczącymi w programie
- rozmowy z pracownikami Ośrodka
- rozmowy z dziećmi
Osiągane efekty:
SUKCESY PROGRAMU:
- wychowankowie zgodnie z tytułem programu „Jesteśmy sobie potrzebni” wreszcie czują się rzeczywiście potrzebni
- mają szansę pokazać się z innej lepszej, strony
- relacja z dziećmi daje im szansę budowania kontaktu od początku (bez etykietki złodzieja, agresora, bandyty)
- doświadczają ogromnej akceptacji od dzieci i pracowników Ośrodka
- widzą sygnały wysyłane przez dzieci świadczące o sympatii, radości ze spotkania i wspólnej zabawy
- spostrzegają siebie jako silnych, wartościowych, pełnosprawnych
WYCHOWANKOWIE UCZĄ SIĘ:
- wrażliwości na innych, ich los, sytuację życiową
- nawiązywania bliskiego kontaktu werbalnego i niewerbalnego
- rozpoznawania potrzeb innych
- empatii
- dawania poczucia bezpieczeństwa
- sprawiania radości i przyjemności innym
- podejmowania bezinteresownych, pozytywnych działań wobec innych
- wyrażania uczuć pozytywnych np.: czułości, ciepła, serdeczności, życzliwości, troski, zainteresowania,
- niesienia pomocy, dawania uwagi, opiekowania się innymi.
